Zorgplanning en wilsverklaring
Wellicht heeft u al nagedacht over welke zorgen u wel en welke zorgen u niet meer wil krijgen als u ernstig ziek wordt. Of u denkt al na over de plaats waar u verzorgd wil worden of waar u wil sterven. Misschien denkt u wel aan euthanasie. En wie moet u vertegenwoordigen als u het zelf niet meer kan zeggen?
U hoopt en wil ook wel zeker zijn dat uw wensen hierrond gerespecteerd zullen worden wanneer u zichzelf niet meer kan uitdrukken. En misschien wil u ook uw naasten en geliefden hiermee niet belasten.
Het voortdurend nadenken hierover, het nemen van beslissingen, de voorbereiding, ook erover spreken met uw naasten en hulpverleners, deze beslissingen op papier zetten, dat noemt men voorafgaande zorgplanning. Uw wensen kan u op papier zetten via voorafgaande wilsverklaringen.
Deze wilsverklaringen zijn documenten waarin u duidelijke richtlijnen geeft voor het moment waarop u dit zelf niet meer kan. Zowel artsen als andere zorgverleners moeten hiermee rekening houden, behalve met de wilsverklaring euthanasie. Uw arts kan hier weigeren om dit zelf te doen, maar zal u dan in contact brengen met een collega.
Er bestaan 5 wettelijke voorafgaande wilsverklaringen, die sinds april 2020 onbeperkt geldig zijn:
- Voorafgaande negatieve wilsverklaring
- Voorafgaande wilsverklaring euthanasie
- Verklaring inzake de wijze van teraardebestelling
- Wilsverklaring van orgaandonatie
- Testament in verband met lichaamsschenking aan de wetenschap
U hoeft niet al deze wilsverklaringen in te vullen en u mag ook zelf zaken op papier zetten. Het is altijd nuttig om u te laten helpen door een professionele zorgverlener. Deze wilsverklaringen kan u best thuis bewaren, maar geef ook een kopie aan uw behandelend arts en aan een vertrouwenspersoon of aan een vertegenwoordiger. Voorzie deze kopieën van een originele handtekening. Enkele van deze verklaringen kan u registeren via de gemeente maar dit is niet verplicht. Het is enkel een garantie dat dan meer mensen op de hoogte zijn van uw wensen.
Wanneer u in ons ziekenhuis bent opgenomen en u heeft hierover vragen of u wil hulp om (bepaalde) wilsverklaringen in te vullen, dan kan u dit doorgeven aan een verpleegkundige of aan uw behandelend arts. Zij zullen u vervolgens in contact brengen met Mieke Himpens.
Meer info kan u ook vinden via www.leif.be, 078/15 11 55 of www.wilsverklaringen.be, 02/456 82 01
In deze wilsverklaring wordt zo nauwkeurig mogelijk beschreven welke zorgen u weigert wanneer u niet meer wilsbekwaam bent. U kan hierin ook zeggen wie u aanduidt als vertegenwoordiger en wie uw wensen dan zal verdedigen.
Deze verklaring is onbeperkt in de tijd, maar u kan op elk moment bepaalde wensen aanpassen.
Deze wilsverklaring is enkel geldig bij een onomkeerbare coma. Er zijn 2 getuigen nodig om het document aan te vullen en zij verklaren hiermee enkel dat het document echt is. Zij spelen vervolgens geen rol meer.
Belangrijk is dat één van de 2 getuigen geen enkel materieel belang heeft bij uw overlijden: daarom mag dit geen erfgenaam zijn.
Ook deze verklaring is onbeperkt geldig en kan u te allen tijden herzien.
Opmerking: deze verklaring is iets anders dan wanneer u om euthanasie vraagt wanneer u nog bij uw volle verstand bent: meer uitleg hierover vindt u onder de titel “Euthanasie”.
In deze verklaring legt u vast hoe u uw uitvaart ziet. U kan aanduiden of u wenst begraven te worden of gecremeerd. U kan ook bepalen waar uw as mag uitgestrooid of bewaard worden, enz.
U kiest hierin ook of er een uitvaartplechtigheid moet worden gehouden en in dat geval volgens welke godsdienst of filosofische overtuiging.
U kan kiezen om na uw overlijden uw lichaam of bepaalde organen en weefsels te doneren. De organen en/of weefsels kunnen gebruikt worden als therapie door transplantatie bij een patiënt. Het lichaamsmateriaal kan ook gebruikt worden voor de vervaardiging van geneesmiddelen en voor wetenschappelijk onderzoek; hierdoor kan men meer inzicht krijgen in het verloop van ziekten.
Het basisprincipe is dat organen en weefsels kunnen worden weggenomen bij iedere Belg, tenzij er expliciet verzet is geuit.
Men kan ook expliciet toestemming geven. Dit heeft als voordeel dat, wanneer de behandelend arts vindt dat u in aanmerking komt voor orgaandonor, er na het overlijden geen kostbare tijd verloren gaat. Een overlijden is namelijk altijd een emotioneel gebeuren voor de naasten waardoor ze niet altijd direct kunnen beslissen of ze akkoord gaan met de donatie. Wanneer er teveel tijd verstrijkt, zijn een aantal weefsels niet meer goed om verder te gebruiken.
U kan bij leven bepalen dat uw lichaam na uw overlijden moet worden afgestaan voor wetenschappelijk onderzoek. Dergelijke lichaamsschenking aan de wetenschap is nuttig en noodzakelijk voor de vorming van onze toekomstige artsen en voor onderzoek naar nieuwe technieken.
Wanneer u uw lichaam na uw overlijden wil schenken aan de wetenschap dan moet u hiervoor een handgeschreven document maken. Hierin moet u een universiteit aanduiden die dan kan aanspraak maken op uw lichaam.
Belangrijk is dat u op voorhand al de universiteit van uw keuze contacteert, omdat elke faculteit hierbij zijn eigen richtlijnen heeft (bv voor transport, begrafenis, enzovoort)
De volgende universiteiten zijn bekend:
- Katholieke universiteit Leuven; campus Kortrijk: 056/24 62 45 https://kulak.kuleuven.be/nl/over_kulak/faculteiten/geneeskunde/Lichaamsdonatie
- KUL te Leuven; 016/37 37 77, website
- Univ hasselt, campus Diepenbeek; 011/26 85 00; via website: www.uhasselt.be/lichaamsdonatie
- Universiteit Antwerpen: 03/265 28 28; secretariaat.anatomie@uantwerpen.be
- Universiteit Gent: 09/332 51 92; website: www.lichaamsafstand.ugent.be
- VUB: 02/477 43 17 of website: www.artevub.be
