Vrijheidsbeperkende en dwangmaatregelen
In bepaalde crisissituaties zullen bij patiënten vrijheidsbeperkende of vrijheidsberovende maatregelen worden genomen, zoals isolatie, fixatie en toediening van dwangmedicatie.
Crisissituaties ontstaan vanuit een emotie en/of een bepaalde realiteitsbeleving. Vaak komt dit vanuit of gaat dit gepaard met angst, kwaadheid, woede, machteloosheid, miskenning,… Probleemoplossende tussenkomsten moeten voortvloeien vanuit een inzicht in deze onderliggende factoren rekening houdend met een totaalbenadering: het fysische, psychische, sociale en spirituele wat een integrale zorg impliceert.
Alle vrijheidsbeperkende maatregelen beïnvloeden de kwaliteit van leven van diegene op wie ze worden toegepast.
Vrijheidsberovende maatregelen hebben een grote impact op zorggebruikers, en houden ook risico’s in voor de betrokken medewerkers, die bovendien gevolgen kunnen ervaren bij het uitvoeren van dergelijke handelingen. Er bestaat een grote maatschappelijke bekommernis rond dit thema.
In het O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Waregem dragen we de waarden “verantwoordelijkheid, deskundigheid, persoonlijk en samenwerking” hoog in het vaandel.
Deze kernwaarden hanteren we ook telkens in de uitwerking van het beleid rond vrijheidsbeperkende- en berovende maatregelen. Vrijheidsbeperkende en vrijheidsberovende maatregelen zijn niet gebaseerd op macht maar op samenwerking. We spreken daarom van een “samen onderweg” model gericht op het bevorderen of herstellen van de autonomie en zelfbeschikking (persoonlijk).
Dialoog tussen patiënt en hulpverleners staat hierbij centraal: zowel voor, tijdens als na het gebeuren (nabespreking). Een houding van geweldloosheid wordt steeds nagestreefd (verantwoordelijkheid) wat betekent dat we vertrouwen, overtuiging, dialoog en samenwerking voorop stellen boven dwang, autoriteit en sanctioneren (deskundigheid).
Het ziekenhuis voert een actief preventief beleid, met als doel het beperken van de uitvoering alsook van de duur van de vrijheidsberovende maatregel.
Redenen van vrijheidsberoving kunnen zijn:
- agressie
- wegloopgevaar
- verwardheid
- ter preventie van valincidenten
- …..
Naast het toepassen van de vrijheidsbeperking/beroving wordt er ook focus gelegd op het bekijken van de alternatieven.
Alternatieven kunnen zijn:
- proberen contact te krijgen met patiënt via gesprek op een rustige wijze
- tijdelijke time out door de patiënt naar een prikkelarme ruimte te brengen, zoals een observatie kamer, waar hij alleen ligt;
- kalmerende medicatie toedienen
- vragen aan patiënt hoe die tot rust kan komen, bv douche nemen, muziek beluisteren, even buiten wandelen, even sport doen, …
Vrijheidsbeperkende maatregelen bestaan in verschillende gradaties en kunnen verschillen tussen de verschillende afdelingen. Zij vereisen dus een multidisciplinaire aandacht en betrokkenheid.
Zo wijkt het profiel van de patiënten op intensieve zorg af van dat op andere afdelingen. De patiënten zijn zwaar ziek, soms minder bewust en vertonen daardoor afwijkend gedrag. Patiënten zijn mogelijk ook beademd en hebben meerdere infusen en krijgen daarbij kalmerende medicatie. Tijdens het afbouwen van de medicatie is fixatie van de handen noodzakelijk om te vermijden dat de patiënt zelf infusen of het beademingsbuisje uittrekt.
Op alle afdelingen geldt dat door multidisciplinair overleg steeds getracht wordt om de vrijheidsberoving zo kort mogelijk te houden en er wordt ook steeds veel aandacht besteed aan het comfort van de patiënt.
Zowel patiënt als zijn familie/vertegenwoordiger worden voortdurend op de hoogte gehouden van de evolutie.
Fixatie is het beperken van de bewegingsvrijheid van een patiënt door bv. het gebruik van pols- en enkelbanden, gebruik van bedhekken of gebruik van tafelblad aan een rolstoel.
Isolatie/afzondering is het afzonderen van de patiënt in een afzonderingsruimte/isoleercel of in een time-out ruimte.
Dwangmedicatie is het toedienen van medicatie, zoals kalmeermiddelen, tegen de zin van de patiënt.
